Anne-Babasından Kopamayan Narsist ve Evliliğe Zararı
Narsist kişilik bozukluğu (NKB), bireyin kendini aşırı önemli görmesi, sürekli hayranlık ve ilgi beklemesi, empati yoksunluğu ve başkalarının duygularını anlamada zorluk çekmesi ile karakterizedir. Bu özellikler, evlilik sonrası aile dinamiklerinde karmaşık ve zorlayıcı durumlar yaratabilir. Narsist bir bireyin anne ve babasıyla olan bağını koparamaması, evliliğin ve aile hayatının üzerinde ciddi etkilere sahip olabilir.
Narsist kişiliğe sahip bir bireyin anne ve babasıyla olan bağı, sık sık “görünmez bir kordon” olarak tanımlanır.
Bu kordon, bireyin evlilik sonrası yeni kurduğu aileden ziyade, kendi ailesine bağlı kalmasına neden olur. Bu durumu daha iyi anlatmak için şu metaforu kullanabiliriz: Bir gemi, limana demirlemiş durumda ve hareket etmek istiyor, ancak görünmez bir halat onu limana bağlı tutuyor. Gemi ne kadar güçlü olursa olsun, bu halat kopmadığı sürece özgürce hareket edemez.
Bir denizci düşünelim, güçlü ve sağlam bir gemisi var. Bu gemi, denizlerin dalgalı ve zorlu sularında yol almak üzere tasarlanmış. Ancak gemi, limana bağlı görünmez bir halatla sabitlenmiş durumda. Denizci, gemiyi açık denizlere çıkarmak istiyor, macera dolu bir yolculuğa çıkma hayali kuruyor. Ancak, görünmez halat gemiyi limanda tutuyor ve denizci, gemiyi bir türlü hareket ettiremiyor. Bu halat, denizcinin özgürlüğünü kısıtlıyor, geminin potansiyelini gerçekleştirmesine engel oluyor.
Narsist birey de tıpkı bu denizci gibi, evlilikle birlikte yeni bir hayat kurmak, eşine ve ailesine odaklanmak istiyor. Ancak anne ve babasıyla olan güçlü bağı, bireyin bu yeni hayata tam anlamıyla adapte olmasına engel oluyor. Görünmez kordon, bireyin ebeveynlerinden bağımsız hareket etmesini zorlaştırıyor.
Gemi ve liman arasındaki bağ
Gemi ve liman arasındaki bu görünmez halat, denizcinin her hareketini kontrol eder. Denizci, her ne kadar gemisini denizlere açmak istese de, halat onu sürekli olarak limana geri çeker. Liman, denizcinin bildiği, alıştığı ve kendini güvende hissettiği bir yerdir. Ancak denizci, limanın dışındaki dünyayı keşfetmek, yeni deneyimler yaşamak ister. Bu keşif arzusu, denizcinin gemiyi limandan çıkarma çabasını tetikler. Ancak görünmez halat, denizcinin her seferinde geri dönmesine neden olur.
Bu durum, narsist bireyin anne ve babasıyla olan ilişkisinde de benzer şekilde işler. Birey, kendi ailesiyle (eşi ve çocuklarıyla) yeni bir hayat kurmak, onlarla birlikte yeni deneyimler yaşamak ister. Ancak anne ve babasıyla olan güçlü bağı, bireyin bu yeni hayata tam anlamıyla adapte olmasını engeller. Görünmez kordon, bireyin her adımında onu geri çeker, kendi ailesi yerine ebeveynlerine odaklanmasına neden olur.
Eş ve aile üzerindeki etkiler
1. Eş kendisini değersiz hisseder;
Bu görünmez halat, geminin hareketini kısıtladığı gibi, narsist bireyin evlilik ve aile hayatını da kısıtlar. Eşi, denizcinin gemisini hareket ettirme çabalarına tanık olur ve her seferinde başarısızlığa uğradığını görür. Bu durum, eşin kendini değersiz ve dışlanmış hissetmesine neden olur.
“Ahmet, evlendikten sonra da ailesiyle olan bağını koparamadığı için sürekli annesinin onayını arıyordu. Bu durum, eşinin kendini değersiz hissetmesine neden oluyordu.”
Ahmet'in durumu, gemisini limandan çıkaramayan denizciye benzer. Ahmet, eşine olan sevgisi ve bağlılığı ile yeni bir hayat kurmak ister. Ancak annesiyle olan bağı, onu sürekli olarak geri çeker. Ahmet, her adımında annesinin onayını arar, bu da eşinin kendini değersiz ve dışlanmış hissetmesine neden olur. Eşi, Ahmet'in annesiyle olan bu güçlü bağını kırmaya çalışsa da, görünmez halat Ahmet'i sürekli geri çeker.
2.Aşırı bağımlılık
Bir gemi, limana sıkı sıkıya bağlı olduğu sürece özgürlüğünü kaybeder. Gemi, her ne kadar açık denizlere açılmak ve yeni yerler keşfetmek istese de, limana olan bağımlılığı onu geri çeker. Narsist bireyin anne ve babasına aşırı derecede bağımlı olması, onun evlilik hayatında eşinin duygularını ve ihtiyaçlarını göz ardı etmesine neden olabilir.
Örnek: Ahmet, annesi ve babası ne isterse onun peşinden gider ve eşinin isteklerini geri plana atar. Bu durumda, eşi kendini değersiz ve ihmal edilmiş hisseder.
3.Sınır Sorunları
Görünmez halat, geminin hareket alanını kısıtlar ve limanın sınırları içerisinde kalmasına neden olur. Narsist birey de, anne ve babasıyla olan sınırları net bir şekilde belirlemekte zorlanır. Narsist eşinin hayatına aşırı müdahalede bulunur ve eşinin mahremiyetine saygı duymaz. Narsist kendi eşiyle iletişim kuracağı sırada, annesinin sınırlarını da önemser ve sürekli annesinden fikir alır.
Ahmet, annesiyle olan bağını koparamadığı için her önemli kararda annesinin fikrini alır. Bu durum, Ahmet'in eşinin kendi kararlarını almasına engel olur ve evde sürekli bir müdahale ortamı yaratır. Örneğin, Ahmet ve eşi yeni bir ev almak istediklerinde, Ahmet sürekli olarak annesinin onayını arar. Annesinin her dediğini dikkate alır ve eşinin fikirlerini göz ardı eder. Ahmet, ev alacağı sırada sürekli annesinin fikrini sorar ve annesinin beğenmesine çok dikkat eder. Her şey annesinin istediği gibi olması için büyük bir gayret gösterir. Bu durumda, Ahmet'in eşi kendini dışlanmış ve değersiz hisseder.
Ahmet'in durumu evliliğinde de benzer şekilde işler. Eşi, kendi kararlarını alamaz ve sürekli olarak Ahmet'in annesiyle olan ilişkisinin etkisi altında kalır. Ahmet'in sürekli annesinin fikrini araması ve eşinin görüşlerini önemsememesi, evde bir güç mücadelesine yol açar ve eşinin kendini baskı altında hissetmesine neden olur. Ahmet kendi aile sınırlarını sağlıklı şekilde oluşturamadığı için sürekli çatışma yaşamaya devam eder.
4.Rekabet ve Kıskançlık
Narsist bireyin annesi ve eşi birbirleri içerisinde rekabet ve kıskançlık içerisine girer. Örneğin, Ahmet, işten eve geldiğinde annesi hemen onu arar. Ahmet'in annesi, oğlunun tüm gün ne yaptığını merak eder ve onunla saatlerce konuşur. Ahmet’in eşi ise bu durumdan rahatsız olur. Ahmet, annesiyle bu kadar uzun süre konuştuğu için eşine yeterince zaman ayıramaz. Ahmet’in eşi bu durumu dile getirdiğinde, Ahmet kendini savunur ve 'Annemi ihmal edemem.' der. Ahmet bir de eşiyle yaşadığı durumu annesine anlatarak gelin ve kaynana arasındaki çatışmayı daha da körükler.
Ahmet'in annesi, Ahmet’in eşiyle geçirdiği zamanları kıskanır. Örneğin, Ahmet ve eşi bir tatile gitmeye karar verdiklerinde, annesi de aynı tatile gitmek ister. Eğer Ahmet, eşine bir hediye alırsa, annesi aynı hediyeyi kendisi için de bekler. Ahmet'in annesi, oğlunun eşiyle daha fazla vakit geçirmesini kıskanır ve sürekli olarak Ahmet’i arar ya da evine davet eder. Böylece, Ahmet ve eşinin sosyalleşmesini de engeller. Birlikte vakit geçiremedikleri için birbirlerini ihmal etmiş olurlar. Ahmet’in eşi ise sürekli yalnız kalmaktan ve sosyalleşememekten dolayı eşine şikayet etse de narsist empati kuramadığı için eşinin duygu ve düşüncelerini çokta önemsemeyip annesiyle olan bağımlılığını sürdürmeye devam eder.
Sarkaç etkisi
Ahmet’in durumu, bir sarkaç gibidir. Ahmet, annesi ve eşi arasında gidip gelir. Annesi ve eşinin her biri Ahmet’i kendi tarafına çekmeye çalışırken, Ahmet ortada sıkışıp kalır ve sürekli iki taraf arasında savrulur. Bu sarkaç etkisi, aile içindeki çatışmaları ve rekabeti artırır.
Ahmet, bir gün işten eve geldiğinde annesi onu arar ve ertesi gün beraber alışverişe gitmek istediğini söyler. Ahmet, bu teklifi kabul eder. Ancak, eşi daha önce Ahmet’le birlikte bir plan yapmıştır. Ahmet, annesinin teklifini geri çeviremez ve eşiyle olan planını iptal eder. Bu durum, Ahmet’in eşinin hayal kırıklığına uğramasına ve kendini değersiz hissetmesine neden olur. Ahmet, bu durumu annesine anlattığında, annesi, 'Oğlum, seninle daha fazla vakit geçirmeyi hak ediyorum.' diyerek gelin ve kaynana arasındaki çatışmayı daha da derinleştirir.
Narsist kişiliğe sahip bir bireyin anne ve babasıyla olan bağı, evlilik sonrası aile dinamiklerinde ciddi sorunlara yol açabilir. Aşırı bağımlılık, sınır sorunları, rekabet ve kıskançlık, manipülasyon ve kontrol gibi konular, bireyin evlilik hayatında özgürce hareket edememesine ve eşine ve ailesine gereken önemi verememesine neden olur. Görünmez kordon metaforu, bu durumların evlilik üzerindeki etkilerini anlamak ve çözüm yolları bulmak için etkili bir araçtır. Bu sorunlarla başa çıkmak için profesyonel yardım almak, açık iletişim kurmak ve sınırlar belirlemek önemlidir.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio